Το μέγεθος του προβλήματος
Η υπέρταση αποτελεί την κύρια αιτία πρώιμου θανάτου στον κόσμο με 1 στους 4 άντρες και 1 στις 5 γυναίκες να παρουσιάζουν το συγκεκριμένο πρόβλημα υγείας. Μελέτες με μετρήσεις που έγιναν στο ιατρείο, εκτιμούν ότι η παγκόσμια επίπτωση της υπέρτασης ήταν 1,13 δισεκατομμύρια άτομα το 2015, ενώ στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη εκτιμάται στα 150 εκατομμύρια άτομα. Ο συνολικός επιπολασμός της υπέρτασης στους ενήλικες εκτιμάται περίπου 30-45%. Στη χώρα μας το ποσοστό του πληθυσμού που πάσχει από αρτηριακή υπέρταση είναι κατά μέσο όρο 20%. Το ποσοστό των ανδρών στο γενικό πληθυσμό είναι 17,71% και των γυναικών 22,49%, σύμφωνα με έκθεση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για το 2012. Η υπέρταση αυξάνεται με την ηλικία και είναι συχνότερη (>60%) σε άτομα άνω των 60ετών. Καθώς ο πληθυσμός γερνάει, η υιοθέτηση πιο καθιστικού τρόπου ζωής και η αύξηση του σωματικού βάρους είναι πολύ πιθανό ότι θα οδηγήσει σε αύξηση των ατόμων με υπέρταση.
Διάγνωση/ εκτίμηση
Οι περισσότεροι άνθρωποι με υπέρταση δεν γνωρίζουν ότι έχουν πρόβλημα γιατί η υπέρταση δεν έχει συμπτώματα. Γι’ αυτό το λόγο είναι αναγκαίο η αρτηριακή πίεση να μετριέται συχνά. Eίναι σημαντική η έγκαιρη διάγνωση της υπέρτασης για την αποφυγή ενός καρδιακού ή εγκεφαλικού επεισοδίου καθώς και την πρόληψη της δημιουργίας βλαβών σε όργανα «στόχους» όπως η καρδιά, ο εγκέφαλος και οι νεφροί.
H διάγνωση της υπέρτασης βασίζεται σε μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης στο ιατρείο σε επαναληπτικές επισκέψεις καθώς και σε μετρήσεις στο σπίτι. Μπορεί επίσης να γίνει μέσω περιπατητικής παρακολούθησης με 24ωρη καταγραφή της αρτηριακής πίεση. Οι μετρήσεις στο σπίτι χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση ης υπέρτασης, την ανίχνευση του φαινομένου της υπέρτασης της «λευκής μπλούζας» (δηλαδή αυξημένες πιέσεις στο ιατρείο και χαμηλές στο σπίτι), της συγκαλυμμένης υπέρτασης (δηλαδή αυξημένες πιέσεις στο σπίτι και χαμηλές στο ιατρείο) καθώς και την ρύθμιση της πίεσης. Οι οδηγίες συνιστούν τουλάχιστον δύο μετρήσεις σε κάθε περίσταση με τη χρήση αξιόπιστου πιεσόμετρου και την περιχειρίδα στο σωστό μέγεθος. Πριν από την μέτρηση θα πρέπει να παραμείνει κανείς σε καθιστή θέση για τουλάχιστον 5λεπτά, να στηρίζετε η πλάτη του και τα πόδια να ακουμπούν στο πάτωμα κα να μην είναι σταυροπόδι.
Θεραπεία
Αλλαγή τρόπου ζωής
- Περιορισμός πρόσληψης αλατιού. Η ποσότητα πρέπει να είναι λιγότερο από 5γρ την ημέρα. Προσοχή στο κρυμμένο αλάτι που υπάρχει στα τυποποιημένα τρόφιμα και το έτοιμο ψωμί.
- Περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ. Το όριο ορίζεται σε λιγότερο από 14 μονάδες αλκοόλ τη βδομάδα για τους άνδρες και 8 μονάδες αλκοόλ τη βδομάδα για τις γυναίκες . [Μία μονάδα αλκοόλ ισοδυναμεί με 10g καθαρού αλκοόλ, δηλαδή περίπου 100ml κρασί ή 250ml μπύρας]
- Έλεγχος του σωματικού βάρους και αποφυγή της παχυσαρκίας. Προτείνεται σταδιακή απώλεια βάρους σε υπέρβαρους και παχύσαρκους με στόχο ένα υγιή δείκτης μάζας σώματος BMI περίπου 20–25kg/m2) [BMI= Δείκτης μάζας σώματος ορίζεται ως σωματικό βάρος σε κιλά προς το ύψος του ατόμου στο τετράγωνο] και περίμετρος μέσης (<94 cm στους άνδρες και <80 cm). Η διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους βοηθά στη μείωση της υπέρτασης και του καρδιαγγειακού κινδύνου συνολικότερα.
- Η διατροφή θα πρέπει να είναι πλούσια σε λαχανικά, φρέσκα φρούτα, ψάρια και ξηρούς καρπούς (ανάλατοι). Επίσης η διατροφή θα πρέπει να περιλαμβάνει κατανάλωση μη κορεσμένων λιπαρών οξεών (ελαιόλαδο), χαμηλή κατανάλωση κόκκινου κρέατος και γαλακτοκομικά χαμηλά σε λιπαρά.
- Η άσκηση είναι σημαντικός παράγοντας και γι’ αυτό συνιστάται ήπια άσκηση τουλάχιστον 30λεπτά την ημέρα για 5-7 ημέρες την εβδομάδα.
- Διακοπή καπνίσματος
- Επίσης θα πρέπει να περιορίζεται η χρήση όσο το δυνατόν φαρμάκων όπως μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, αποσυμφορητικά μύτης.
Φαρμακευτική θεραπεία
- Διουρητικά
- Β-αποκλειστές
- Ανταγωνιστές ασβεστίου
- Αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης
- Αναστολείς των υποδοχέων της αγγειοτασίνης
